GŁAZ Z JEZIORA
W 1931 r. wzniesiono w Leleszkach ciekawy pomnik, który upamiętniał trzy ważne dla wsi wydarzenia: 550. rocznicę założenia miejscowości, I wojnę światową i jej pochodzące z Leleszek ofiary oraz plebiscyt.
Głaz wykorzystany do budowy pomnika został wyciągnięty zimą przy 30-stopniowym mrozie z Jeziora Leleskiego przez miejscowych strażaków pod kierownictwem kowala Gustava Kerstana. Do wyciągnięcia go z wody użyto specjalnych kołowrotków i 8 koni. Kamień ważył ponad 3,5 tony. Obróbki głazu podjął się kamieniarz z Jedwabna. Koszty budowy pomnika sfinansowali mieszkańcy Leleszek z dobrowolnych składek. Pomnik ustawiono w centrum wsi na placu przed starą szkołą. Na przedniej stronie wymieniono dziewiętnastu mieszkańców gminy poległych w trakcie I wojny światowej. Byli to: August Kerstan, Wilhelm Kerstan, Karl Lenski, Emil Wetklo, Joseph Piontek, Gustav Gerke, Gottlieb Hincha, Joseph Bönke, Karl Polloschek, Gottlieb Nikutta, Gustav Merkel, Gustav Kopania, Emil Krzykowski, Friedrich Polloschek, Gustav Sagromski, Johann Puziach, Emil Radek, Viktor Böhnke i Joseph Zentara.
Od zachodniej strony na pomniku znajdowała się inskrypcja upamiętniająca 550. rocznicę założenia Leleszek.
550 Jahre deutsches Ordensdorf Lehlesken.
Na stronie wschodniej widniała następująca poświęcona plebiscytowi inskrypcja:
Volksabstimmung am 11. Juli 1920
für Deutschland 294 für Polen 4
Wir bleiben deutsch!
NA TROPIE ZAGADKI
Po wojnie pomnik został przewrócony. Latem uzyskałem informację, że pod koniec lat sześćdziesiątych wywieziono go w nieznanym kierunku.